Vrouwen in de middeleeuwen

Emancipatie wordt vaak gezien als iets van na de Tweede Wereldoorlog. Maar is dat wel zo? Hoe geëmancipeerd waren vrouwen in de Middeleeuwen? In principe werden vrouwen in de Middeleeuwen als ondergeschikt aan de man gezien, maar er waren ook dames die gewoon hun eigen gang gingen en hoge posities innamen ondanks de heersende denkbeelden. Een ongehuwde vrouw met eigen land had hierover evenveel te zeggen als een man zou hebben, met dezelfde rechten en plichten. Na het huwelijk raakte een vrouw haar zeggenschap kwijt en werden haar landerijen eigendom van haar echtgenoot. Onderdrukking van de vrouw kwam in de vroege Middeleeuwen niet voor. De vrouw en haar werkzaamheden waren voor het gezin te belangrijk, zeker in de arbeidersklasse waar ze samen werkten om een boterham te verdienen.

De positie van de vrouw verbetert in de veertiende eeuw

In het begin van de 14de eeuw verbeterde de positie van de vrouw. De Mariaverering was in opkomst en overal werden kapelletjes gebouwd. Dit was de tijd van de ridder en de schone jonkvrouw, waarin de vrouw vereerd werd en een geliefd onderwerp van schrijvers en dichters was. Deze ridderlijkheid hield in dat vrouwen zelfs meer gerespecteerd werden dan mannen. Helaas is dit van zeer korte duur geweest (nog geen 100 jaar) en werden vrouwen hierna naar beneden gehaald als dwaas en onbezonnen. Je moest ze vooral niet serieus nemen.

Vrouwenonderdrukking in de middeleeuwen

Na deze tuimeling van het voetstuk begon de onderdrukking van de vrouw. Denk b.v. aan de kuisheidsgordel. Ook werd de ongelijkheid toen zichtbaar in de verdiensten. Voor hetzelfde werk verdiende een vrouw ineens minder dan een man. Vanaf nu werden bij de gilden vrouwen uitgesloten van lidmaatschap, terwijl in een recent verleden het lidmaatschap van een vrouw wel tot de mogelijkheden behoorde. Vrouwelijke eigendomsrechten werden aan banden gelegd. Ook de opvoeding van de adellijke vrouw veranderde. Was het in vooral de Frankische samenleving tot dan gebruikelijk dat jongens en meisjes dezelfde opvoeding kregen, na begin 14de eeuw waren de adelijke dames alleen nog maar goed voor het huishouden, borduren en muziek spelen. Wel werd verwacht dat ze een onderhoudend gesprek konden voeren en goede manieren hadden. Achteraf gezien, jammer van die korte verheerlijking van de vrouw. Als je van een voetstuk valt, val je diep.